Reformatorzy literatury epoki Meiji Ewolucja wielkich „niezależnych” literatów

Abstract

Epoka Meiji (1868 - 1912), inaczej nazywana „Erą Oświeconych Rządów” jest niesamowicie obfitującą w materiał badawczy. Zmiany społeczne, polityczne, gospodarcze, oraz wojskowe, mające wtedy miejsce, były niezwykle rozległe i znaczące dla kraju, a ich skutki są odczuwalne do dziś. Naznaczyły one wielce społeczeństwo i kulturę japońską, szczególnie największe, żyjące wtedy jednostki, inteligencję wrażliwą na duchowość i rozwój kraju. W sferze literatury Japonia przeżyła wielką przemianę, na którą składało się wiele czynników, zmienianych w państwie reformowanym od podstaw na modłę zachodu. Reforma edukacji zakładała zmianę systemu przekazywania wiedzy, jej upowszechnienie oraz jak najszybsze przyswojenie wzorców i klasyki państw europejskich. Aby nadgonić zaległości, powstałe podczas dwustu pięćdziesięciu lat zamknięcia, wielu stypendystów oraz rządowych przedstawicieli elit kulturalnych Japonii zostało wysłanych na stary kontynent w poszukiwaniu potrzebnej wiedzy. To, czego się tam nauczyli, oraz w jaki sposób adaptowali zdobyte umiejętności i teorie na grunt Japonii, będzie przedmiotem mojego porównania. Pozwoli mi ono na późniejszą analizę różnych podejść do zdobytej wiedzy, biorąc pod uwagę panujące wtedy na przestrzeni lat nastroje w inteligenckiej warstwie społeczeństwa. Ponieważ temat jest tak szeroki, zdecydowałam się skupić na kilku najsławniejszych oraz najbardziej płodnych przedstawicielach ówczesnych nurtów literatury japońskiej. Zapisali się oni w historii jako ludzie renesansu, zajmowali się jednocześnie wieloma aspektami kultury i literatury, zmieniając ich oblicze. Wybierając przedstawicieli do mojej pracy kierowałam się wielkością i wszechstronnością dokonań, starając się jednocześnie, aby ich poglądy nie pokrywały się w znacznym stopniu. Ōgai Mori, oraz Ryūnosuke Akutagawa, na których padł mój wybór, odznaczają się wielką ilością prac, niezwykłością lub sławą swoich dokonań. Jednocześnie byli autorami, którzy nie szli w szeregu zgodnie z duchem swoich pokoleń, lecz starali się tworzyć w zgodzie ze swoim, niezależnym i krytycznym osądem. Ogromne pole ich pracy sprawia, iż niektóre wątki będę musiała potraktować pobieżnie. Skupię się na ich życiorysach, które wskazują, skąd takie, a nie inne zainteresowania wymienionych postaci oraz na ich dziełach i poglądach, kierujących wyborami i drogą edukacji. Wątki przedstawię chronologiczne, poczynając od zarysu historycznego epoki Tokugawa, traktując ją jako tło i odniesienie dla następujących reform.