Formy dyskryminacji mniejszości etnicznych i narodowych w Japonii.

Abstract

Rozpoczynając nowe tysiąclecie zdajemy sobie sprawę z tego, że jesteśmy poddawani procesom globalizacyjnym, które wpłynęły na świadomość społeczną. Procesy te zaczęły wytwarzać pewne wizje globalizacji. Zostały one scharakteryzowane przez Rolanda Robertsona, socjologa i teoretyka globalizacji, profesora Univeristy of Aberdeen. Według Robertsona, zaczynamy od tworzenia międzypaństwowych ruchów ekumenicznych, pacyfistycznych czy ekologicznych, czyli powstania globalnej wioski, dążąc do końcowej unifikacji państw i powstania rządu światowego. Zwieńczeniem tych procesów ma być powstanie kompletnego zjednoczenia kulturowego oraz społecznego.1 Do końcowej wizji nam jeszcze daleko, chociaż o jej początku może świadczyć powstanie takich organizacji jak ONZ czy Nato oraz próby ujednolicenia kultury europejskiej tworząc Unię Europejską. Zdajemy sobie sprawę, iż stojąc u progu tak wielkich przemian społeczno – kulturowych jesteśmy zobowiązani do szacunku i zrozumienia wobec innych kultur. Jest to niewątpliwie jednym z wyzwań człowieka żyjącego w 21 wieku. Nastawieni na odziaływanie i przenikanie się różnych kultur jesteśmy w stanie poszerzać własne horyzonty, poznawać inne sposoby myślenia, religie czy filozofie. Jednak to co mogłoby się wydawać tak rozwojowym założeniem, w rzeczywistości jest aspektem bardziej problematycznym niż mogłoby się wydawać. Wychowani w pewnych normach swoich kultur, często podchodzimy do takowej integracji z dystansem, niepewnością czy nawet wrogością. Wpływają na to wszelkie czynniki polityczne, historyczne, utrwalenie pewnych stereotypów, niezrozumiałe zachowanie czy zwykłe różnice w wyglądzie. Prowadzi to do wrogości i przejawów dyskryminacji. Postanowiłem zbadać zjawisko jakim jest dyskryminacja, obierając za przedmiot badań państwo oraz społeczeństwo Japonii. Przez wiele stuleci zamknięta na obce wpływy, które później stopniowo przyjmowała, wytworzyła swoją homogeniczność. Jednak posiadając w swojej historii okresy ekspansji kolonizacyjnej, nie uniknęła zachwiania jedności społecznej na rzecz migracji ludności z kolonii i do metropolii. Etniczna różnorodność gwałtownie się rozrosła , tworząc pewien obraz społeczeństwa, co spowodowało zwiększony napływ imigrantów zmierzających do Japonii. Licząc od 2008 roku ich oficjalna liczba to około 2 miliony, co stanowi jakieś 2% procent całej populacji. Podaje się, że około 6% nowo zawieranych małżeństw w dzisiejszej Japonii, są to małżeństwa między japońskimi, a niejapońskimi obywatelami.2 Wzmożona aktywność ruchów organizacji na rzecz mniejszości , takich jak rezydujący na stałe w Japonii Koreańczycy czy rodzima ludność Ainu3, przyczyniły się do artykulacji różnorodnej etnicznie Japonii. Nagły światowy wzrost zainteresowania poszukiwaniem własnej etnicznej świadomości czy silnego utożsamiania się z nią, spowodował skupienie się na problemie etnicznej różnorodności również w Japonii. Zbieg tych wszystkich czynników spowodował, coś co można nazwać etniczną przemianą w definicji dotyczącej japońskiej kultury. Moja praca licencjacka składa się z trzech rozdziałów. Pierwszy z nich to Wyjaśnienie pojęcia dyskryminacja, w którym przybliżę etymologię i rożne ujęcie kluczowego dla tej pracy terminu dyskryminacja. Jako, że rzeczone zjawisko przejawia się w wielu aspektach, na różnych polach, krótko scharakteryzuje jego odmiany oraz rodzaje. Niezbędne dla zrozumienia problemu będzie ukazanie go w kontekście prawnym, a co ważniejsze skupienie się na tym jak opisywane jest przez badania psychologii społecznej. Drugi rozdział – Mniejszość koreańska Zainichi – skupia się na największej mniejszości, którą stanowią południowokoreańscy obywatele Japonii. Niezbędne będzie zbadanie kolonizacyjnego okresu w historii Japonii, kiedy to Koreańczycy zaczęli masowo migrować na ziemie ojczystej Japonii. Wyjaśnię etymologię oraz pole semantyczne terminu Zainichi, którym zostają oni określani. Za główne źródło w tym rozdziale posłuży mi film „GO” Isao Yukisady. Przeanalizuję problematykę filmu, która traktuje o przejawach dyskryminacji, roli Zainichi w społeczeństwie oraz problemach tożsamościowych młodych Koreańczyków. W trzecim rozdziale, zatytułowanym Mniejszość etniczna Hafu/Daburu, postaram się uchwycić problem dyskryminacji wobec mniejszości, która kolokwialnie określana jest mianem „połówki” tzn. osoby powstałej ze związku Japończyka czy Japonki z kimś innej narodowości. Przybliżę etymologię oraz pole semantyczne terminów Hafu i Daburu. Głównym materiałem badawczym w tym rozdziale będzie film „Hafu”, Megumi Nishikury i Lary Perez Takagi. Analiza filmu pozwoli na zrozumienie problemów wymieszanych rasowo Japończyków, ich wykluczenia społecznego, okrucieństwa spotykanego w młodszych latach życia czy problemach życia codziennego i funkcjonowania w społeczeństwie współczesnej Japonii. Zakończenie ostatniego rozdziału opisuje przemiany społeczne w Japonii, na rzecz akceptacji mniejszości, inności. W mojej pracy obieram metodę badań dokumentów filmowych. Interesuje mnie samo zjawisko dyskryminacji jego interpretacja oraz odczucia jakie za sobą niesie, jak również tło kulturowe oraz postrzeganie tego zjawiska w nowoczesnej kulturze wizualnej współczesnej Japonii. Ponadto chcę scharakteryzować przejawy tego zjawiska, na jakim polu ono występuje oraz dlaczego tak się dzieje. Za przykład posłużą mi filmy nakręcone przez japońskich reżyserów, co powinno dać wymierny obraz postrzegania tego zjawiska przez społeczeństwo japońskie. Reasumując, w mojej pracy postaram się pokazać jak społeczeństwo japońskie radzi sobie z problemem dyskryminacji oraz jak ze wzrostem integracji międzynarodowej i globalizacji, zmuszone ono jest to przemian kulturowych oraz zachwiania swojej homogeniczności.