Streszczenie:
Przeważająca część osób oglądając film oczekuje pewnego przeżycia,
poznania, doświadczenia emocji, która bardzo często, jeśli nie zawsze, związana jest
z formą przeżycia transcendencji.
Temat transcendencji można rozpatrywać w wielu płaszczyznach, dlatego jest
on według mnie zagadnieniem pasjonującym, które prowadzi do odkrywania
i zgłębiania tajemnic obecnych w sztuce, a zwłaszcza w sztuce filmowej, która
w sposób szczególny potrafi tę transcendencję wielowarstwowo wizualizować.
Podejmując temat transcendencji w sztuce filmowej, która ogniskuje w sobie wiele
sztuk, wyrażonych środkami artystycznymi, a także stanowi nieocenioną wartość dla
rozwoju człowieka, postanowiłem znaleźć odpowiedź na nurtujące mnie pytania
dotyczące tego zagadnienia.
W roku 2012 napisałem pracę licencjacką pt. Transcendencja w sztuce
fotografii – wybrane aspekty1, w której nie zostało wyczerpane poszukiwanie trudnej
definicji transcendencji. Jednym z wniosków przedstawionych w pracy licencjackiej,
dotyczącej tego zagadnienia, było stwierdzenie, że pojęcie transcendencji należy do
świata myśli, co koresponduje z przytoczonym w pracy tekstem Mariana Schmidta2,
który uważa, że płaszczyzna rozmowy o transcendencji budzi zainteresowania
twórców, którzy pragną docierać głębiej, dalej, zobaczyć inną rzeczywistość świata,
nie nastawioną tylko na sam byt3. W trakcie studiów magisterskich myśl
o transcendencji powracała do mnie i zdecydowałem się pogłębić ją w pracy
magisterskiej pt. Transcendencja w filmie – wybrane aspekty.
W pracy tej pragnę przede wszystkim ukazać transcendencję obecną w sztuce
filmowej w sposób uniwersalny i ponadczasowy, w świetle kondycji człowieka, który
poszukuje wartości wyższych i pragnie odnaleźć swój sens istnienia.
Pierwszy rozdział pracy poświęcę definicji transcendencji, a także jej ujęciom metafizycznym, dotyczącym bytu i fenomenologicznym, który wyraża się
w wewnętrznej strukturze człowieka, co naświetlają dwie cytowane w tej pracy
wybitne pozycje naukowe, które ściśle odnoszą się do zagadnień transcendencji.
Drugi rozdział pracy będzie dotyczył aspektu stylowego w literaturze
z uwzględnieniem transcendencji, co pomoże przybliżyć i najpełniej zobrazować
realną rzeczywistość w dziejach kultury od jej zarania do współczesności – pozwoli to
zrozumieć wejście filmu na przygotowany przez literaturę tor. Droga ta będzie
podróżą do granic filmu i przywoła dwa etapy kinematografii, a w nich kino mistrzów.
W trzecim rozdziale pracy, dokonam analizy filmów Michelangelo
Antonioniego i Ingmara Bergmana – czołowych przedstawicieli kina autorskiego –
wraz z zastosowanymi w ich filmach środkami artystycznymi. Fragmenty danego
filmu będę rozpatrywał pod kątem idei wyłaniającej się dzięki zastosowanym
środkom wyrazu stylu filmowego, a także w ujęciu transcendentnym.
Mam nadzieję, że praca ta pozwoli „odkryć” transcendencję obecną nie tylko
w sztuce filmowej, ale przede wszystkim w otaczającej nas rzeczywistości.
