Streszczenie:
Celem mojej pracy będzie udowodnienie słuszności tezy, że Francisco Goya
y Lucientes jest jednym z ojców nowoczesnej sztuki. Posłużę się pracami z dwóch
kategorii - fantastycznymi, onirycznymi przedstawieniami z zakresu mistycyzmu
i religii, o niepokojącym i budzącym lęk charakterze, oraz osadzonymi mocno
w rzeczywistości, reporterskimi przedstawieniami koszmaru wojny i okrucieństwa
obecnego w naturze człowieka. Są to kategorie luźno nakreślone i nieuniknione jest
ich wzajemne przenikanie się w niniejszym opracowaniu.
W pierwszym rozdziale omówiłam wybrane prace Goi o tematyce
fantastycznej. By stworzyć fundament dla tych rozważań, przyjrzę się
charakterystycznym cechom dzieł z zakresu szeroko pojętej fantastyki (m. in.
zjawom, czarom, brzydocie) i wykażę ich obecności w sztuce Goi. Omawiając
przedstawienia owych koszmarów - sennych wizji, czarownic i diabłów - zastanowię
się nad ich mniej oczywistym znaczeniem, wykraczającym poza to, co zobrazowane.
Rozdział drugi dotyczy obrazów i rycin przedstawiających wydarzenia
historyczne, przede wszystkim z okresu inwazji Napoleona. Francisco Goya był
wnikliwym obserwatorem rzeczywistości i ta tematyka często pojawiała się w jego
sztuce. Przyjrzę się stosowanymi przez niego środkom zwielokrotniającym nastrój
lęku i grozy. W tym rozdziale postaram się udowodnić, że jego oświeceniowe
inklinacje nadały omawianym pracom rys reporterski, znacząco tym samym
wykraczając poza epokę, w której tworzył. Wykażę także obecność elementów
fantastycznych w realistycznych dziełach Goi, gdzie stapiając się z historyzmem
i realizmem, potęgują efekt oddziaływania na odbiorcę.
Swoje rozważania podsumuję ujawnieniem celu, jaki moim zdaniem
przyświecał malarzowi podczas jego pracy, a mianowicie rzetelnemu pokazywaniu prawdy. To jej obecność łączy świat fantazji ze światem rzeczywistym i nadaje
twórczości Francisco Goi tej wyrazistości, która wraz z upływem czasu nie blednie,
a wręcz zyskuje na sile.
