Udoskonalone metody zarządzania zaufaniem w aukcjach internetowych

Abstract

Gwałtowny rozwój techniki i Internetu sprawił, że ilość informacji jaką odbieramy zdecydowanie wykracza poza nasze możliwości percepcji. Przeświadczenie o anonimowości w Internecie oraz wynikające z tego poczucie bezkarności wpływa ujemnie na kontakty w świecie wirtualnym. Potwierdza to wysunięta już w XVII wieku teza o pokusie nadużycia (ang. moral hazard), głoszącą że osoby, które nie są˛ narażone bezpośrednio na zagrożenie wykazują tendencję do zachowań bardziej ryzykownych często niezgodnych z normami społecznymi. W Internecie będącym przestrzenią nieuregulowaną prawnie często dochodzi do prób wyłudzenia pieniędzy bądź oszustwa podczas sprzedaży dóbr. Stosowanie przyjętych norm osadów i zachowań z realnego świata do zakupów w świecie wirtualnym bardzo często nie sprawdza się prowadząc do powstania szkody. Mimo wielu stron edukacyjnych ostrzegających przed niebezpieczeństwami Internetu użytkownik zdany jest tylko i wyłącznie na własną ocenę sytuacji. Ilość reklam i ofert, którymi zasypywany jest każdy Internauta powoduje, że decyzje zakupowe są podejmowane bez głębszego zastanowienia. Platformy sprzedaży nie wspomagają działań użytkowników, gdyż zgodnie z ideą wolnego rynku ich interesy są sprzeczne. Udostępnione przez nie narzędzia do oceny sprzedawców są w dalszym ciągu bardzo ubogie i wystawiają kupującego na ryzyko utraty pieniędzy. Społeczności internetowe powinny wytworzyć własne metody działania oraz oceny sprzedawców. Wykorzystując otwartość sieci Internet jest możliwe wytworzenie narzędzi, które wspomagać będą kupujących w ich działaniach oraz ostrzegać przed nieopłacalnymi (lub szkodliwymi) ofertami ze strony sprzedawców. W rozprawie przedstawiono próbę odpowiedzi na zagadnienia jakimi są wykorzystanie informacji zwrotnej od społeczności internetowych, klasyfikacja uzyskanej informacji oraz metody oceny sprzedawców. Zaproponowano model systemu zarządzania zaufaniem uTrust wobec dostawców usług umożliwiający projektowanie i wdrażanie nowych algorytmów w systemy istniejące. Zaprojektowano narzędzie ProtoTrust wspomagające kupującego w decyzjach zakupowych w aukcjach elektronicznych. Przedstawione narzędzie bazuje na ogólnodostępnych informacjach pobieranych z platform aukcyjnych i działa niezależnie od ich kontroli. Umożliwia zastosowanie przez użytkownika dowolnych algorytmów oceny sprzedawcy. Opracowane algorytmy zostały sprawdzone z wykorzystaniem rzeczywistych danych historycznych platformy aukcyjnej Allegro otrzymanych dzięki uprzejmości firmy QXL Polska. Efekty działania algorytmów są zachęcające do zastosowania ich w praktyce. Ilość informacji jaką wprowadzają w komentarzach użytkownicy platform aukcyjnych była przyczyna˛ do zaprojektowania systemu zaawansowanej klasyfikacji niepozytywnych komentarzy tekstowych nazwanego CommentInvestigator. System obejmuje powody wystawiania negatywnych ocen sprzedawcom oraz zawiera propozycje ich porównania pod względem szkodliwości. System został opracowany poprzez połączenie metod analitycznych i autorskiego programu służącego do klasyfikacji. Weryfikacji systemu dokonano poprzez porównanie opracowanego modelu z wynikami ankiety przeprowadzonej na użytkownikach systemów aukcyjnych. Przeprowadzono również badania nad współwystępowaniem zażaleń wobec sprzedawców i zaproponowano sposób rozbudowy istniejących systemów komentarzy. W przypadku systemów otwartych często dochodzi do sytuacji, że informacje potrzebne do podjęcia decyzji są trudno dostępne i gromadzenie ich może okazać się zbyt kosztowne. Przeprowadzono testy nad algorytmami rozproszonymi mogącymi zorganizować proces pobierania treści