Wystawa „Archiwum Emigranta” w pawilonie sponsorskim miasta Gdyni na Open’er Festival

Abstract

Poniższa praca ma na celu zaprezentowanie projektu wystawy „Archiwum Emigranta” stworzonej specjalnie na 4 dniowe wydarzenie, jakim jest Open’er Festival, odbywający się rok rocznie w Gdyni w pierwszy weekend lipca. Miejsce to, co roku przyciąga widzów z całego świata, są to głównie ludzie młodzi, którzy poza koncertami chcą spędzić czas ze znajomymi korzystając z innych atrakcji, które oferuje organizator. Każda edycja festiwalu jest szeroko komentowana i relacjonowana w ogólnopolskich i zagranicznych mediach, skupiając się nie tylko na muzyce, ale również na szerzeniu innych działalności kulturalnych, np. promocję Muzeum Sztuki Nowoczesnej lub działalności organizacji pozarządowych. Materiał prezentowany na wystawie należy do Muzeum Emigracji w Gdyni, które prowadzi działalność naukowo-badawczą i edukacyjną poświęconą dziejom emigracji Polaków na wszystkie kontynenty. Gromadzone są tam zbiory poświęcone tej tematyce. Od momentu inauguracji w maju 2015 roku do końca 2017 roku wystawę stałą odwiedziło ponad 400 tys. osób. Co roku liczba odwiedzających wzrasta, w 2017 r. wynosiła ona 160 tys. osób. Jednym z projektów prowadzonych przez Muzeum Emigracji jest Archiwum Emigranta. To multimedialny zbiór historii emigracyjnych Polaków. Obszerna biblioteka zawiera historie obecności Polaków na różnych kontynentach świata jednocześnie pozwalając na dzielenie się nimi z publicznością, aby uchować je od zapomnienia. W ramach Archiwum Emigranta zbierane i archiwizowane są relacje osób, które opuściły kraj w postaci relacji pisanych, zapisów dźwiękowych lub wywiadów filmowych. Muzeum obecnie udostępnia je w Internecie, planowane są również wystawy oraz publikacje drukowane. Ogrom tych historii pokazuje jak różne były powody emigracji kiedyś i dziś. Przekazanie tych treści przez samych bohaterów jest o wiele cenniejsze niż wszystkie dokumenty czy eksponaty muzeum, ponieważ pozwala odbiorcy zapoznać się z emocjami, osobistymi doświadczeniami, bezpośrednich świadków wydarzeń, które zapisały się na karcie historii. Muzeum kolekcjonuje treści w formie wywiadów wideo, w relacjach pisanych oraz notacji dźwiękowej. Archiwum jest dostępne dla każdego na specjalnej stronie internetowej, gdzie również za pomocą formularza można przekazać swoją własną historię emigracji. Przeniesienie formy multimedialnej na wystawę ma na celu zainicjowanie szerszej debaty na temat rożnych aspektów emigracji, która we współczesnym świecie jest bardzo ważnym i trudnym tematem. Według statystyk GUS głównymi kierunkami emigracji Polaków w latach 1966-2014 to RFN-NRD/ Niemcy, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone oraz Kanada. Masowa emigracja miała w tym okresie dwie fale, w latach 1988-87, oraz w roku 2006. Jak można się domyślać miało to silny związek z ówczesną sytuacją polityczną w Polsce. W pierwszym przypadku Polacy uciekali przed komunistycznym reżimem, prześladowaniami, natomiast późniejsza fala emigracji może być efektem wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, co wielu Polakom dało możliwość znalezienia lepszej pracy zagranicą. Mimo faktu, że emigracja obecnie nie jest niczym nadzwyczajnym, a postęp technologiczny, dostęp do edukacji oraz ujednolicone prawo międzynarodowe pozwala być nam obywatelami świata, to jednak nie każde społeczeństwo akceptuje imigrantów w swoim otoczeniu. To natomiast może prowadzić do nasilenia się zachowań rasistowskich, izolacji konkretnych grup społecznych czy umocnienia fałszywych stereotypów dotyczących danych narodowości. Niestety Polska jest krajem mocno zaznajomionym z tymi pojęciami. Dlatego przedstawienie historii naszych rodaków na emigracji, przyczyn ich wyjazdów, powrotów oraz emocji temu towarzyszących może pomóc zmienić nastawienie społeczeństwa oraz zmniejszyć skale wyżej opisanych zjawisk. Wybrane historie są przykładami godnego reprezentowania kraju, polskiej kultury oraz tradycji zagranicą. Przedstawiają również trudy życia na emigracji, konieczności zintegrowania się z tamtejszym społeczeństwem i obyczajami. Tego typu doświadczenia opowiedziane przez osoby pochodzenia polskiego mogą pomóc spojrzeć z dystansem na obecną sytuację w Polsce, gdzie nadal imigrant jest traktowany obco oraz wrogo. Mimo, że motywy jego decyzji o przeprowadzce niewiele różnią się od tych, którymi kierowali się nasi rodacy decydując się na opuszczenie kraju. Mój projekt, zatem ma na celu nie tylko promocję i zachęcanie do udziału w projekcie, jakim jest Archiwum Emigranta, ale również ma formę edukacyjną. Chciałabym, aby dzięki tej wystawie zjawisko rasizmu i dyskryminacji na tle narodowościowym w Polsce zmalało.