Wystawa edukacyjna inspirowana książkami Umberto Eco „Historia piękna“ oraz „Historia brzydoty“

Abstract

Wybór tematu Muzeum jest miejscem w pewnym sensie odgrodzonym od świata. W trakcie zwiedzania człowiek przenosi się w inną przestrzeń historii. Odnajduje siebie w środku wykreowanej przez artystę, kuratora oraz zespołu pracowników, problematyki. Zadaniem galerii, muzeów jest popularyzacja sztuki i tym samym przybliżenie jej człowiekowi. Muzeum jest wielkim archiwum przeszłości i skarbnicą historii. Korzystając z wyobraźni można analizować jej przebieg w nieskończoną ilość sposobów. Piękno oraz brzydota nie jest zagadnieniem nowym, chociaż niewątpliwie w dzisiejszych czasach wydaje się być głównym aspektem wokół którego biegnie życie. Pomimo swojej powszechności, ten temat może być interpretowany pod wieloma kątami i trudno będzie wyczerpać przedmiot rozważań. „Można, wzorem Nietzschego i jego „Zmierzchu bożyszcz czyli Jak filozofuje się młotem”, pokusić się o stwierdzenie, że „W pięknie przyjmuje człowiek siebie za miarę doskonałości; w wyjątkowych razach uwielbia w niem siebie. (…) W istocie odzwierciedla się człowiek w rzeczach, to wszystko jest dlań pięknem, co obraz jego odbija (…). Brzydotą pojmuję się jako zapowiedź i oznakę zwyrodnienia. (…) Wszelki przejaw wyczerpania, ciężkości, starości, znużenia, każdy rodzaj niewoli, bezwład czy kurczowe drgawki, zaś przede wszystkim woń, barwa, forma zgnilizny i rozkładu, chociażby nawet rozcieńczone na nikłości symboli - wszystko to skłania nas do jednakiego odruchu, do orzeczenia wartości „brzydkie”. (…) i cóż nienawidzi tak człowiek? Toć to jasne: zaniku swojego typu”.(…)W takim znaczeniu za brzydkie, uważano nie tylko istoty z zaburzonymi proporcjami, jak choćby człowieka z ogromną głową i za krótkimi nogami, ale również byty, które Tomasz z Akwinu określał jako „szpetne”, bo „ułomne”, lub - jak powie Wilhelm z Owerii (traktat „De bono et malo”) - „komu brakuje jakiegoś członka lub ma jedno oko” (czy nawet troje oczu, ponieważ doskonałość burzy też nadmiar). Poza tym bezlitośnie określił jako brzydkie wybryki natury, karły i wszystkich, których dziś elegancko nazywamy „niepełnosprawnymi”; w świecie zwierząt zaś formy hybrydyczne, łączące cechy dwóch różnych gatunków. Czy brzydotę można zatem definiować jako przeciwieństwo piękna, nawet przyjąwszy, że jego pojęcie ewoluuje? Czy historia brzydoty stanowi symetryczne odwzorowanie historii piękna?” 1 Tematem mojej pracy jest projekt wystawy edukacyjnej inspirowanej książkami Umberto Eco „Historia Piękna” oraz „Historia brzydoty”. Ekspozycja umieszczona jest w przestrzeni Sali Narutowicza w Zachęcie - Narodowej Galerii Sztuki. „(…)misją [tej instytucji] jest popularyzacja sztuki (…) jako istotnego elementu życia kulturalnego i społecznego. (…) a tym samym ułatwianie odbiorcom z różnych środowisk i grup kontaktu z nią”2 Biorąc pod uwagę profil wystawy prezentującej szeroki wachlarz artystów oraz jej retrospektywny charakter kształtowanie przestrzeni wystawienniczej wymagało odpowiedniego podejścia. Wybór tematu wynikał z zainteresowania historią sztuki oraz wewnętrzną potrzebą przeanalizowania zagadnienia z książek Umberto Eco pod kątem projektowania przestrzeni wystawienniczej.